Παρασκευή 8 Μαρτίου 2013

Ο Ούγο Τσάβες και η φανταχτερή βιτρίνα της κοινωνικής δημαγωγίας

 http://marxistreloaded.files.wordpress.com/2013/01/chahma.jpg
 
 
Επειδή πολλά δάκρυα χύθηκαν για τον θάνατο του Ούγο Τσάβες («πρόεδρο των φτωχών» τον αποκάλεσε ο ΣΥΡΙΖΑ, «εκφραστή της θέλησης του λαού της Βενεζουέλας», ο Περισσός), καλό είναι να θυμίσουμε ορισμένα πράγματα, για να μην μας περνάνε για… μαλάκες. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Τσάβες ήταν ένας χαρισματικός ηγέτης. Τα ανά τον κόσμο κόμματα της κοινωνικής δημαγωγίας βγάζουν κατά καιρούς τέτοιους ηγέτες. Σε εποχές δε που το κεφάλαιο εμφανίζεται πιο άγριο παρά ποτέ, επόμενο είναι τέτοιοι ηγέτες να πλασάρονται σαν πρότυπα… επαναστατών. Πόσο όμως ηγέτες όπως ο Τσάβες μπορούν να θεωρηθούν τέτοιοι;

Από αυτές εδώ τις στήλες έχουμε επανειλημμένα αναφερθεί στο χαρακτήρα της «μπολιβαριανής επανάστασης» του Τσάβες (βλ. σειρά άρθρων στα: http://www.eksegersi.gr/article.php?article_id=6053&cat_id=20, http://www.eksegersi.gr/article.php?article_id=5925&cat_id=20, http://www.eksegersi.gr/article.php?article_id=5893&cat_id=20). Οποιος ενδιαφέρεται μπορεί να βρει αναλυτικά τι γράφαμε τότε, με αφορμή την απρόσμενη ήττα του Τσάβες στο δημοψήφισμα για το νέο σύνταγμα, το Δεκέμβρη του 2007. Γράφαμε τότε, ότι η «επαναστατική ρητορεία» του Τσάβες οδηγεί περισσότερο στον εγκλωβισμό της εργατικής τάξης στο πλαίσιο ενός καπιταλισμού «με ανθρώπινο πρόσωπο», παρά στην ανατροπή του.

Από τον «φιλολαϊκό καπιταλισμό»

Φυσικά, καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο δε μπορεί να υπάρξει, ούτε και υπήρξε ποτέ στη Βενεζουέλα. Το φιλολαϊκό προφίλ του Τσάβες, που βαφτίστηκε «σοσιαλιστικό», χτίστηκε πάνω στο αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι έδωσε λίγο παραπάνω «ψωμί στο λαό», μειώνοντας το ποσοστό φτώχειας, που την εποχή πριν την προεδρία του (γύρω στο 1997-98) κινούνταν σε εξωφρενικά επίπεδα, της τάξης του 44% με 55%. Ο Τσάβες είχε αυτή τη δυνατότητα, γιατί ο εξαπλασιασμός των τιμών του πετρελαίου στα χρόνια της διακυβέρνησής του έφερε τεράστια έσοδα στα κρατικά ταμεία. Τα τριπλασίασε σχεδόν μέσα σε εφτά χρόνια (από 5.8% του ΑΕΠ το 1998 σε 15.9% το 2006). Ομως, η μείωση του ποσοστού φτώχειας δε σημαίνει… σοσιαλισμό. Τα ποσοστά φτώχειας (έσχατης εξαθλίωσης, για να είμαστε πιο ακριβείς) μπορεί να μειώθηκαν, όμως ούτε κοινωνική δικαιοσύνη επικράτησε, ούτε πολύ περισσότερο εξάλειψη της εκμετάλλευσης.

Ο ίδιος ο Τσάβες έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι αποδέχεται το ρόλο των καπιταλιστικών επιχειρήσεων στο δικό του «σοσιαλισμό» και δεσμεύτηκε ότι δε θα τις πειράξει. Αυτή τη δέσμευση την εφάρμοσε στην πράξη, αφού ακόμα και στις περιπτώσεις εθνικοποιήσεων το κράτος αποζημίωσε τους καπιταλιστές ιδιοκτήτες στο ακέραιο. Οι δε «απαλλοτριώσεις», είτε επιχειρήσεων είτε γαιών, έγιναν μόνο σε περιπτώσεις εγκατάλειψης από τα προηγούμενα αφεντικά τους, δηλαδή σε περιπτώσεις που δεν ήταν πλέον κερδοφόρες.

Ας πάρουμε για παράδειγμα την πρώτη εθνικοποίηση που έγινε από την «μπολιβαριανή επανάσταση», έξι χρόνια μετά την εκλογή Τσάβες. Στις 19 Γενάρη του 2005, ο Τσάβες υπογράφει το διάταγμα αριθμός 3438, με το οποίο απαλλοτριώνει την εταιρεία Venepal (μία από τις μεγαλύτερες χαρτοβιομηχανίες της χώρας), της οποίας η ιδιοκτησία περνά στο κράτος με «εργατική συνδιαχείριση». Εκ πρώτης όψεως αυτό φαινόταν σαν μια ποιοτική εξέλιξη της «μπολιβαριανής επανάστασης», σαν πέρασμα από τα λόγια στην πράξη. Μια πιο προσεκτική ματιά, όμως, αποδεικνύει ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Η Venepal απαλλοτριώνεται αφότου οι καπιταλιστές έχουν κηρύξει δύο φορές πτώχευση. Την πρώτη φορά τον Ιούλη του 2003, αφήνοντας 600 εργάτες στο δρόμο, και τη δεύτερη ένα χρόνο μετά, το Σεπτέμβρη του 2004, αφού είχαν αθετήσει τη συμφωνία με το κράτος και είχαν αφήσει τους 400 εργάτες που είχαν επαναπροσληφθεί απλήρωτους! Τι συμφωνία είχαν κάνει με το κράτος; Εκεί να δείτε… σοσιαλισμό! Μετά από αγώνα 77 ημερών, οι εργάτες της Venepal είχαν αναγκαστεί να συμφωνήσουν σε απολύσεις (και μάλιστα της τάξης ακόμη και του 33%, δηλαδή να φύγει ο ένας στους τρεις), με αντάλλαγμα να πάρουν πίσω τα λεφτά που τους χρωστούσαν (και μάλιστα όχι αμέσως, αλλά τμηματικά), ενώ το κράτος δέχτηκε όχι μόνο να «ξεχάσει» τα 30 εκατ. δολάρια που του χρωστούσαν οι ιδιοκτήτες της Venepal (οι οποίοι, σημειωτέον, ήταν ακραιφνώς αντι-τσαβιστές και από τους πρώτους που είχαν βγει να πανηγυρίσουν υπέρ του αποτυχημένου πραξικοπήματος το 2002), αλλά και να τους παράσχει φτηνές πιστώσεις!

Στα «σοσιαλιστικά ΜΑΤ»

Θέλετε άλλο παράδειγμα εφαρμογής του… τσαβικού σοσιαλισμού; Πάρτε την Ternium Sidor, την τέταρτη μεγαλύτερη χαλυβουργία στη Λατινική Αμερική. Στις 14 Μάρτη του 2008, οι εργάτες της Sidor επιχείρησαν να κλείσουν την εθνική οδό, κατά τη διάρκεια απεργίας για αυξήσεις στους μισθούς και για την υπογραφή συλλογικής σύμβασης εργασίας, που είχε καθυστερήσει 13 ολόκληρους μήνες. Απέναντί τους βρήκαν τα… «σοσιαλιστικά ΜΑΤ»! Η εθνοφρουρά μαζί με την αστυνομία τους τσάκισαν στο ξύλο, πνίγοντάς τους στα χημικά και πυροβολώντας ακόμη και με πλαστικές σφαίρες. Αποτέλεσμα; 15 εργάτες στάλθηκαν στο νοσοκομείο και πάνω από 50 συνελήφθησαν (βλ. http://www.eksegersi.gr/article.php?article_id=5380&cat_id=20&pos=2&issue_id=176).

Οι εργάτες τελικά πήραν αυξήσεις μόλις στα 2/3 της αρχικής διεκδίκησης του συνδικάτου τους, το οποίο αναγκάστηκε να μειώσει το αίτημά του δύο φορές κατά τη διάρκεια του αγώνα. Ηταν μια μερική νίκη, που αφορούσε όμως μόνο το 30% των εργατών της Sidor (από τους 13.600 εργάτες μόνο οι 4.000 ήταν μόνιμοι), ενώ από τους 9.600 συμβασιούχους εργάτες μόνο 800 έγιναν μέλη του συνδικάτου, σύμφωνα με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε, σε αντίθεση με τη διεκδίκηση του συνδικάτου να ενταχθούν στη συλλογική σύμβαση όλοι οι εργάτες (αναλυτικότερα βλ. http://www.eksegersi.gr/article.php?article_id=5269&cat_id=20).

Λίγο καιρό αργότερα η Sidor εθνικοποιήθηκε. Και οι καπιταλιστές αποζημιώθηκαν πλήρως τέσσερα χρόνια αργότερα, παίρνοντας όλο το ποσό των 136.7 εκατ. δολαρίων που είχε συμφωνηθεί (βλ. http://www.eluniversal.com/economia/121010/venezuela-compensates-ternium-for-nationalization-of-sidor).

Αστυνομική καταστολή δεν εφαρμόστηκε μόνο στην περίπτωση των εργατών της Sidor. Το Γενάρη του 2009, οι εργάτες του εργοστασίου της Μιτσουμπίσι νιώθουν κι αυτοί στο πετσί τους τι εστί «σοσιαλισμός του 21ου αιώνα». Στις 12 Γενάρη, αποφασίζουν κατάληψη με συντριπτική πλειοψηφία (863 υπέρ, 21 κατά και 3 αποχές). Ο λόγος ήταν η άρνηση της διεύθυνσης του εργοστασίου να επαναπροσλάβει 135 συμβασιούχους εργάτες της Induservis, ενός εργολάβου που παρείχε υπηρεσίες συντήρησης στο εργοστάσιο. Οι εργάτες ζητούσαν να προσληφθούν οι απολυμένοι ως υπάλληλοι της Μιτσουμπίσι. Στις 29 Γενάρη, σύμφωνα με το φιλοτσαβικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Venezuelanalysis (30/1/09), έξω από την πύλη του εργοστασίου εμφανίζονται διοικητικά στελέχη μαζί με την τοπική αστυνομία.

Τα στελέχη αρχίζουν να φωνάζουν συνθήματα κατά της κατάληψης και να απαιτούν από τους εργάτες να τη σταματήσουν. Λίγα λεπτά αργότερα, εμφανίζονται τρεις δικαστές, οι οποίοι ξεκινούν «διάλογο» με τους εργάτες. Ο «διάλογος» όσο περνάει η ώρα γίνεται όλο και πιο έντονος, με τους εργάτες να αρνούνται κάθε σκέψη για αποχώρηση. Οι μπάτσοι μπουκάρουν στο εργοστάσιο και ρίχνουν χημικά μέσα σ’ αυτό. Οι εργάτες αντεπιτίθενται με βροχή από πέτρες. Λίγο αργότερα ακούγονται πυροβολισμοί και δύο εργάτες πέφτουν νεκροί. Οι συγκρούσεις διαρκούν δυο ώρες, κατά τη διάρκεια των οποίων η αστυνομία δείχνει τέτοιο «υπερβάλλοντα ζήλο» που επιτίθεται ακόμα και σε αυτοκίνητα που μεταφέρουν τραυματισμένους εργάτες, όπως αναφέρει η ανταπόκριση του Revolutionary Marxist Current. Αναγκάζεται όμως να υποχωρήσει, όταν στο σημείο της σύγκρουσης καταφτάνουν εκατοντάδες εργάτες από γειτονικά εργοστάσια.

Μετά το γεγονός, ο κυβερνήτης Tarek θέτει σε διαθεσιμότητα και τους 50 μπάτσους του σώματος άμεσης επέμβασης της αστυνομίας της Anzoategui και στέλνει ομάδα της εγκληματολογικής υπηρεσίας να ερευνήσει το περιστατικό. Εξι μπάτσοι αντιμετωπίζουν κατηγορίες (σε αντίθεση με τις αρχικές δηλώσεις των Αρχών, ότι οι μπάτσοι δεν πυροβόλησαν). Ο Τσάβες δηλώνει σε τηλεοπτικό του μήνυμα «συντετριμμένος» και «υπέρ των αδύνατων». Τι θα μπορούσε να πει, όταν αυτά συνέβησαν σε μια φιλοτσαβική επαρχία; Ταυτόχρονα, όμως, ο Τσάβες άφησε αιχμές, ότι ίσως να υπήρχαν και οπλισμένοι εργάτες που δημιούργησαν τα γεγονότα (για περισσότερες λεπτομέρειες βλ. http://www.eksegersi.gr/article.php?article_id=3692&cat_id=20&pos=2&issue_id=142)!

Τι σχέση μπορεί να έχουν τα παραπάνω με το… σοσιαλισμό, το αφήνουμε στην κρίση του αναγνώστη.

Ευθυγράμμιση με την «αντιτρομοκρατία»

Τα τελευταία χρόνια ο Τσάβες φρόντισε να κόψει κάθε σχέση με… παλαιοκομμουνιστικές αμαρτίες περί αντάρτικων. Αυτό δεν το έκανε μόνο στα λόγια, υποστηρίζοντας ότι πλέον το αντάρτικο δεν έχει μέλλον στη Λατινική Αμερική, αλλά στην πράξη. Ευθυγραμμίστηκε απόλυτα με τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», μη διστάζοντας να μεταμορφωθεί σε… Πάγκαλο! Το Μάη και τον Ιούνη του 2011, παρέδωσε δύο αγωνιστές στο αντιδραστικό καθεστώς της Κολομβίας. Ο πρώτος ήταν ο κολομβιανός δημοσιογράφος Χοακίν Πέρες Μπεσέρα, για τον οποίο ο Τσάβες είπε ότι ήταν μια «καυτή πατάτα» που κάποιοι επιχείρησαν να «φυτέψουν» στη Βενεζουέλα, για να δώσει το πρόσχημα στους ιμπεριαλιστές να επιτεθούν! Γι’ αυτό τον παρέδωσε στο δολοφονικό καθεστώς της Κολομβίας, για να μη καούν τα χέρια του!

Ενα μήνα μετά, ήταν η σειρά του Χουλιάν Κονράδο (πραγματικό όνομα Γκιγιέρμο Ενρίκε Τόρες), μέλους της κεντρικής διοίκησης του κολομβιανού αριστερού αντάρτικου, γνωστού διανοούμενου και συνθέτη. Σε ένα ρεσιτάλ προστυχιάς και υποκρισίας, ο Τσάβες κατέκρινε θρασύτατα ακόμα και τους λιγοστούς διαδηλωτές που μαζεύτηκαν τότε έξω από το υπουργείο Εξωτερικών και έκαιγαν φωτογραφίες του υπουργού Εξωτερικών και του υπουργού Πληροφοριών, κατηγορώντας τους ότι «πρόδωσαν τα αντιιμπεριαλιστικά ιδεώδη του Τσάβες». «Θα έπρεπε να κάψουν ένα ομοίωμα με το δικό μου πρόσωπο», αφού «εγώ είμαι υπεύθυνος για τις κυβερνητικές αποφάσεις», είπε!

Στη συνέχεια, ως «καλός» καταδότης, ο Τσάβες αναγνώρισε ότι ο Μπεσέρα ίσως και να μην είναι «τρομοκράτης» και «ένοχος αυτών που τον κατηγορεί η κολομβιανή κυβέρνηση» και εξέφρασε την ελπίδα η τελευταία να σεβαστεί τα δικαιώματά του! (βλ. http://www.eksegersi.gr/article.php?article_id=10237&cat_id=20&pos=2&issue_id=291 και http://www.eksegersi.gr/article.php?article_id=11233&cat_id=20&pos=2&issue_id=317).

Πολιτική φθορά

Το γεγονός ότι ο Τσάβες κέρδισε τη συμπάθεια πλατιών λαϊκών στρωμάτων, αφού βελτίωσε λίγο τη ζωή τους που ήταν άθλια πριν την άνοδό του στην εξουσία, δεν τον εξιλεώνει από τα αμαρτήματά του. Τα τελευταία χρόνια, η διακυβέρνησή του άρχισε να σημειώνει φθορά κι αυτό φάνηκε στις τελευταίες προεδρικές εκλογές. Παρά τη μεγάλη νίκη του με 55% περίπου, η αμερικανόδουλη αντιπολίτευση, με επικεφαλής έναν καθαρόαιμο καπιταλιστή, κατόρθωσε να μειώσει τη διαφορά από 26% που ήταν το 2006 στο 10% το 2012. Η κρίση είχε αρχίσει να χτυπάει την πόρτα της Βενεζουέλας με τον πληθωρισμό να αγγίζει το 28%. Ποσοστό μικρότερο των αυξήσεων που δόθηκαν στον κατώτερο μισθό.


Διαχείριση του καπιταλισμού έκανε ο Τσάβες. Και το έκανε με τον καλύτερο για το σύστημα τρόπο, αφού κατόρθωσε να εγκλωβίσει πλατιά τμήματα του πληθυσμού στην κοινωνική ειρήνη. Διαφορετικά, η Βενεζουέλα θα σπαρασσόταν από εξεγέρσεις, όπως η γειτονική Αργεντινή.

ΚΟΝΤΡΑ - ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ 9/3/2013

http://www.eksegersi.gr/article.php?article_id=18753&pos=4&cat_id=48






2 σχόλια:

  1. Εντάξει, παραβλέπει λίγο το ότι δεν ήταν ο Τσάβες αίτιο, αλλά αποτέλεσμα υπαρκτών λαϊκών κινήσεων. Τεσπα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δεν επιτρέπονται σχόλια υβριστικού και ρατσιστικού περιεχομένου.